Bank run là một hiện tượng tiêu cực ảnh hưởng cực kỳ lớn tới ngân hàng, hệ thống tài chính và có thể là toàn bộ nền kinh tế. Vậy bank run là gì? Bank run có hệ quả như nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu.
Bank run là gì?
Bank run là hiện tượng hàng loạt khách hàng đồng thời rút tiền khỏi ngân hàng thương mại hoặc các định chế tài chính, do lo ngại ngân hàng đang trong hoàn cảnh khó khăn hoặc có thể phả sản trong tương lai gần.
Ngân hàng sử dụng cơ chế lưu trứ một phần nên khi sự kiện Bank Run xảy ra, ngân hàng sẽ không đủ tiền để đáp ứng nhu cầu rút tiền của tất cả khách hàng đồng thời. Từ đó, họ sẽ mất khả năng chi tra và có thể mất cả khả năng thanh toán.
Với sự kiện Bank Run, ngân hàng thương mại phải bổ sung tiền mặt để tăng thanh khoản, đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng. Một số phương pháp như bán tài sản, vay nợ ngan hàng,… được sử dụng.
Nguyên nhân
- Ngân hàng đó kinh doanh thua lỗ, các khách vay không còn khả năng trả nợ, tạo ra rủi ro đối với tiền gửi của khách hàng.
- Các sự kiện kinh tế gây đổ vỡ dây chuyền.
- Do tin đồn.
Tổng quan về hệ thống ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại là gì?
Ngân hàng thương mại là một tổ chức tài chính với nhiều nghiệp vụ khác nhau, nhưng chủ yếu hoạt động với vai trò cầu nối giữa người thừa vốn và người thiếu vốn.
Ngân hàng thương mại sẽ có nhiệm vụ huy động tiền để đem cho vay, sau đó, thu lợi từ chênh lệch giữa lãi suất tiền huy động và lãi suất cho vay. Khi đó, ngân hàng thương mại đảm bảo nguồn lực trong nền kinh tế được phân bổ hiệu quả hơn và làm động lực cho sự phát triển.
Các hoạt động của ngân hàng thương mại mang nhiều lợi ích:
- Đối với ngân hàng: tạo ra lợi nhuận từ kinh doanh vốn.
- Đối với người gửi tiền: thu lời từ nguồn vốn nhàn rỗi của mình dưới hình thức tiền lãi.
- Đối với người vay tiền: có nguồn vốn để sản xuất kinh doanh.
Cơ chế dự trữ một phần
Cơ chế này cho phép ngân hàng thương mại được phép sử dụng một phần tiền huy động để đem cho vay và tạo ra lợi nhuận.
Tiền trong tài khoản thanh toán của khách hàng cũng có thể được ngân hàng đem cho vay.
Ngân hàng trung ương sẽ quy định mức dự trữ bắt buộc đối với các ngân hàng thương mại để đảm bảo thanh khoản.
Hậu quả và giải pháp khi xảy ra Bank Run
Vậy những hậu quả và giải pháp khi xảy ra Bank Run là gì?
Hậu quả
Bank Run có thể khiến ngân hàng có nguy cơ phá sản nếu không thể khắc phục kịp thời.
Do các ngân hàng thương mại có mỗi quan hệ mật thiết với nhau nên việc một ngân hàng sụp đổ có thể gây ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thống.
Đối với các sự kiện Bank Run của ngân hàng lớn, các biện pháp can thiệp kịp thời là rất quan trọng.
Giải pháp
Hệ thống ngân hàng hiện nay đã có nhiều biện pháp để phòng ngừa rủi ro cho sự việc này.
Một số giải pháp có thể kể đến như:
- Tạm đóng cửa: ngân hàng có thể đóng cửa hoặc thực hiện các biện pháp hạn chế rút tiền trong một khoảng thời gian.
- Bổ sung thanh khoản: thông qua việc vay vốn các ngân hàng khác hoặc ngân hàng trung ương,… để bổ sung thanh khoản kịp thời.
- Các biện pháp về bảo hiểm: ngân hàng có thể bảo vệ khách hàn bằng cách mua bảo hiểm tiền gửi trước.
- Sự can thiệp của ngân hàng trung ương: ngân hàng trung ương có thể can thiệp và mua lại.
Bank Run trong thị trường crypto
Đối với thị trường crypto, các sự kiện có tính chất giống với bank run cũng đã từng diễn ra.
Thị trường tài chính truyền thống có rất nhiều công cụ và quy định cũng như sự liên kết chặt chẽ giữa các tổ chức để đảm bảo an toàn và hạn chế tối đahậu quả. Tuy nhiên, “miền Tây hoang dã” DeFi (tài chính phi tập trung) lại không sở hữu những thứ đó.
Do đó, nếu diễn ra các sự kiện có tính chất giống với bank run, các protocol (giao thức) sẽ gặp rất nhiều rắc rối.
Vào thời điểm cuối tháng 10/2021, AAVE, Lending Marketplace hàng đầu trên thị trường DeFi đã gặp phải một sự kiện tương tự như bank run.
Theo đó, một địa chỉ ví có kết nối với Justin Sun, nhà sáng lập Tron Foundation, đã đột ngột rút khoảng 4.2 tỷ USD tài sản (giá trị ước tính vào thời điểm đó), tương đương 18% tổng TVL của AAVE khi đó.
AAVE khác với ngân hàng thương mại là AAVE không thể vay các bên khác để bù đắp thanh khoản. Người dùng chỉ có thể rút tiền khi số tiền chênh lệch giữa pool vay và pool cho vay lớn hơn số tiền họ muốn rút.
Chính vì thế, việc này chỉ có nét tương đồng với Bank Run chứ không giống hoàn toàn.
Bài học cho những người Crypto builder
Các Crypto Builder có thể phát triển các sản phẩm để bảo vệ mình và người dùng. Sản phẩm bảo hiểm về Bank Run có thể xây dựng với mô hình tổng quan:
- Người dùng trả phí bảo hiểm cho bên cung cấp.
- Bank Run xảy ra hoặc mức lãi vay tăng cao thì người dùng có thể được đền bù.
- Bên cạnh bảo hiểm thì các giải pháp giúp người dùng mở khoá thanh khoản của mình trong trường hợp không thể rút tiền.
Hiện tượng bank run gây ra rủi ro đối với toàn bộ hệ thống ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung. Do đó, việc phát hiện kịp thời và thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo sự an toàn cho hệ thống tài chính là điều tối quan trọng.
DeFi thừa kế rất nhiều nét đặc trưng của thị trường tài chính truyền thống. Do đó, từ mô hình hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại và các sự kiện bank run, các crypto builder có thể xem xét và từ đó phát triển nhiều sản phẩm liên quan.
Thông tin Blockchain đã cùng bạn tìm hiểu Bank run là gì và những ảnh hưởng của Bank Run đến thị trường Crypto. Rất mong bài viết này đã cung cấp đến bạn những thông tin hữu ích.